Dit voorjaar deel ik een serie interviews met leerkrachten, over mooie momenten, hobbels op de weg, idealen en wensen. Niks leukers dan even in de klas van een ander kijken, toch? Laat je inspireren door je leuke collega’s!
Annemiek Barten (49) heeft een voorliefde voor werken met kinderen in achterstandssituaties die minder kansen krijgen om tot leren te komen, om zich te ontwikkelen. Ze werkt al 25 jaar als leerkracht, nu van een neveninstroomgroep met nieuwkomerskinderen op het Mozaïek in Arnhem. Ze woont in Arnhem met Peter, Puck (18) en Joeke (14).
Ik ben heel trots op mijn werk
Na mijn opleiding Jeugdwelzijnswerk heb ik de verkorte pabo gedaan. Ik had direct een voorkeur voor kinderen in achterstandssituaties en kinderen voor wie Nederlands de tweede taal is. Na de pabo ben ik, na een paar maanden invallen, ingestapt in een groot neveninstroomproject in Eindhoven voor nieuwkomerskinderen. Heel mooi werk. Toen we naar Arnhem verhuisden, vond ik het jammer om die baan achter me te laten. Gelukkig kon ik vrij snel aan het werk in de neveninstroomgroep op het Mozaïek in Arnhem. Na jaren op die groep, heb ik ook wel reguliere groepen gedraaid op het Mozaïek. Maar na tien jaar groep 3 en 4, kon ik weer terug naar de nieuwkomers. En daar moeten ze me niet meer weghalen! Bij deze doelgroep ligt echt mijn hart. Ik vertel op een feestje ook nooit alleen dat ik juf ben, maar altijd dat ik juf voor een heel bijzondere groep kinderen ben. Daar ben ik heel trots op.
Je doet gewoon alles voor ze
In zo’n neveninstroomgroep werk je met heel verschillende kinderen, van zes tot twaalf jaar, afkomstig uit alle landen van de wereld. Sommige hebben veel onderwijservaring, andere zijn nog nooit naar school geweest. Er zijn ook kinderen bij met trauma’s. Dat je eraan bij kan dragen dat al die verschillende kinderen samen zich veilig voelen om te spelen, te leren, uniek te zijn. Dat vind ik zo gaaf, vertelt Annemiek vol passie. Soms moet je echt het onderste uit de kan halen voor kinderen die het moeilijk hebben. En dan doe je alles voor ze. Mijn eigen kinderen zeggen weleens: je geeft meer aandacht aan de kinderen in je klas dan aan ons! Dat klopt eerlijk gezegd soms ook wel een beetje. Zij hebben die aandacht ook zó hard nodig.
Overweldigende momenten
Gisteren zat ik met natte ogen in de klas. Ik had net instructie gegeven en wilde direct door naar het volgende, maar toen keek ik rond. Gewoon heel even kijken naar de groep. En dan zie je ze allemaal aan het werk. Sommige met zijn tweeën, sommige onderuitgezakt lekker aan het lezen, drie met de onderwijsassistent. Geen spanning. Gemotiveerd aan het werk. Dan ben ik zo trots op ze, en op mezelf. Ik laat dan ook zien dat ik geëmotioneerd ben en vertel ik hoe trots ik op ze ben.
Eigenlijk zijn er iedere dag wel momenten die overweldigend zijn. Zo’n boom van een jongen die met veel weerstand en woede binnenkomt en die met het naar de markt lopen opeens mijn hand vastpakt. Dat echte contact. Of dat de kinderen oprecht blij zijn voor een ander kind als die iets moeilijks doet. Dat raakt me.
Onze klas is net een groot gezin
Het is soms zo frustrerend dat je kinderen niet altijd alles kunt bieden dat je zou willen bieden. Sommige kinderen wil je echt mee naar huis nemen. Dan hoop je dat je in de klas genoeg doet. Het is dan wel heel fijn als je merkt dat kinderen graag naar school komen. Dat ze zelfs naar school komen als ze eigenlijk ziek zijn….
De visie van Annemiek
Ik hoop dat ik uitdraag dat iedereen anders is, maar dat we iedereen accepteren en respecteren. Het fijn hebben met elkaar is belangrijk. In een fijne sfeer kunnen alle kinderen leren. Ik wil graag dat iedereen met plezier naar school gaat. Dat de kinderen vanaf dag 1 in een warm bad terechtkomen.
Ik heb het dan ook met de klas over hoe die eerste dag was, als je niemand kent, nog geen woord Nederlands spreekt. Dan hebben we samen de insteek: het is spannend, wij gaan je helpen. Eén meisje zei eens: jullie zijn mijn schoolfamilie. En zo voel ik dat ook. Ik ken ze door en door. Dat is echt bijzonder bij de nieuwkomers. Onze klas is net een groot gezin.
Soms ga ik ook te ver. Ik wil ze zoveel leren. Kansen geven om zich te ontwikkelen. Ze zijn maar een jaar bij ons, en dan stromen ze weer door naar een reguliere klas. Een jaar is kort. Hierdoor wil ik maar doorgaan, lacht Annemiek, terwijl even ontspannen of bewegen tussendoor eigenlijk beter zou zijn.
Ouders hebben veel respect voor mij als leerkracht
Oudergesprekken vind ik trouwens ook een fantastisch deel van het werk als leerkracht. Hier zien we ouders niet zo vaak, omdat kinderen vaak met de bus komen. Maar elke tien weken hebben we een gesprek. Mooi om te zien hoe betrokken ouders zijn en ook hoe moeilijk ze het hebben. Ze hebben veel respect voor mij als leerkracht. En stellen mij ook vragen als opvoeder. Zelf moeder zijn heeft daar wel wat aan toegevoegd. Ik kan oprecht zeggen dat ik opvoeden ook niet altijd gemakkelijk vind. En dat vinden ouders heel fijn om te horen: dat ze niet de enige zijn.
Als je ziet dat het werkt, zet je net die extra stap
Ik vind het werken in het onderwijs enorm druk. Ik ben blij dat ik parttime werk. Dat zorgt voor mij voor begrenzing. We zijn continu aan het verbeteren en aan het ontwikkelen. Dat is heel leuk en betekenisvol. Ik krijg daar energie van. En zeker als je ziet dat het werkt… Dan werk je soms meer dan eigenlijk goed is voor je.
Je lijf geeft duidelijk aan als het teveel wordt
Twee jaar geleden ben ik onderuit gegaan. Het was een heftige tijd op school, met veel nieuwe mensen die ingewerkt moesten worden. Dat was veel te veel. Ik heb veel geleerd van die tijd. Eigenlijk vooral om te voelen. Je lijf geeft duidelijk aan als het teveel wordt. Dat voel ik nu veel beter en daar luister ik ook beter naar.
Soms is het dan een kwestie van je erbij neerleggen dat iets niet perfect is. Dat vind ik heel lastig. Nog steeds. Ik wil eigenlijk het liefst alles zelf, op mijn manier, doen. Erop vertrouwen dat een collega iets ook prima kan doen en het dan loslaten, dat gaat steeds beter.
Ik heb heel lang gedacht: ik móet dat allemaal doen
Wat ik echt geleerd heb, is aangeven als het me teveel wordt. Ik heb heel lang gedacht: ik móet dat allemaal doen. Ik check tegenwoordig: is het een mededeling of een vraag? Oftewel, moet ik het doen of mag het? En dan blijkt dat ik vaker nee kan zeggen, dan ik eigenlijk dacht. En ik kom soms ook terug als ik ja heb gezegd, maar het voelt toch niet goed. Dat was wel wennen voor collega’s, lacht Annemiek. En ondanks alles wat ik heb geleerd, zit ik soms toch stiekem nog even thuis te werken.
Het is nooit saai. Het is elke dag anders.
Wij werken op school nu vanuit professionele leergemeenschappen (PLG’s). Dat vind ik echt een verbetering. Iedereen heeft zijn eigen bijdrage, heel gelijkwaardig. Om heel gedegen, met een klein subteam, met lesson study je dagelijkse onderwijs aan te scherpen, heeft veel effect. Het werkt. We komen samen tot een diepere laag. En je hoeft het niet alleen te doen.
Je leert sowieso elke dag bij in dit vak, ook na 25 jaar. Steeds weer: hoe zou ik dit de volgende keer doen? Ik merk dat ik met al mijn ervaring veel dingen voor ben nu. Ik ben eigenlijk continu aan het scannen hoe het met iedereen is. Ik voel snel aan wat er speelt en wat er aan de hand is als iets even niet lukt. Ook is er veel meer rust, in de klas, in mezelf en in mijn reacties. Eerst rust, dan komt het leren pas.
Tot slot zegt Annemiek: wat fijn om zo stil te staan bij je werk! Het is echt belangrijk om je af en toe af te vragen waarom je je zo betrokken en verantwoordelijk voelt en wat je drijfveren zijn om voor de klas te staan.
Ontroerend vond ik het interview met Annemiek. Het raakte me. Haar liefde voor de kinderen op school spatte ervan af. Daar doen we het allemaal voor, toch?
Luister jij naar de signalen van je lichaam?
En juist door die liefde voor de kinderen in je groep, kun je zo gemakkelijk jezelf vergeten. Maar je kunt alleen maar een heel goede leerkracht zijn voor de kinderen in je groep, als je ook goed voor jezelf zorgt. Annemiek vertelt dat ze heeft geleerd goed naar haar lichaam te luisteren. En dat herken ik helemaal. We zitten vaak zó in ons hoofd, dat we bijna niet meer in de gaten hebben als we dorst hebben, dat we moeten plassen, dat ons lijf wil bewegen of juist rust nodig heeft. Zeg eens eerlijk tegen jezelf: luister jij naar de signalen die je lichaam je geeft?
Hoe vaak drink jij te weinig, omdat je anders moet plassen tijdens de les?
Hoe vaak ga je nog even door, terwijl je eigenlijk rust nodig hebt?
Hoe vaak ben je al weer aan het werk, ook al ben je nog niet helemaal beter?
Een oefening
Dus een ieniemienie oefening voor jou. Je kunt hem nu direct doen.
Doe je ogen maar even dicht. Niet erg als iemand je ziet 😉.
Adem drie keer diep in en uit.
En voel maar dat je een lijf hebt. Voeten.
En check maar eens wat jouw lichaam op dit moment nodig heeft.
Lukt je dat? Top!
Vaak voel je het gelijk.
En ga je het ook doen?
In de toolkit voor een ontspannen schooldag zit een oefening die ik voor je heb opgenomen, zodat je elke dag even stil kan staan bij wat je nodig hebt. Je kunt de toolkit gratis downloaden door hieronder je gegevens in te vullen.